اهمیت پیچ و مهره در زندگی روزمره
طبق برخی نظریه‌ها، اولین پیچ‌ها توسط ارشمیدس در یونان باستان تولید شدند اما قدمت کاربرد پیچ و مهره در ایران به بیش از یک قرن می‌رسد. پیچ و مهره‌ها از پر استفاده‌ترین ابزار فنی هستند. تقریبا اتصال هیچ دو قطعه‌ای، بدون پیچ و مهره قابل تصور نیست.
به کلمه‌ی “پیچ و مهره” دقت کنید؛ اولین چیزی که بعد از شنیدن این ترکیب به ذهنتان خطور می‌کند چیست؟ قطعا شما هم شکل و اندازه‌ی کوچک این ابزار را متصور شدید؛ اما از اهمیت آنها غافل نشوید. اگر اندکی به اطراف خود توجه کنید، کاربرد این ابزار را در اتصال بیشتر لوازم خود مشاهده می‌کنید.
برای انواع اتصالات چوبی، فلزی و .. می‌توان از این ابزارهای کاربردی استفاده کرد. در ادامه با تعریف پیچ و مهره، انواع و کاربرد آنها بیشتر آشنا خواهیم شد.
پیچ و مهره چیست؟
پیچ
وسیله‌ای فلزی است با شیارهای مارپیچ فلزی که به آن رزوه می‌گویند که برای اتصال اشیاء در مکان‌های مختلف کاربرد دارد. این اتصالات از نوع دائمی نیستند و معمولا برای اشیاء باز و بسته‌ای کاربرد دارند.
مهره
جسم اتصال دهنده‌ی حلقه‌ای شکل که داخل آن رزوه شده است و با استفاده از پیچ یا میله برای ایمن سازی قطعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پیچ‌ها را بر اساس ظاهر و سایر مشخصات تقسیم بندی می‌کنند. بر اساس شکل هندسی بخش ابتدایی‌شان در انواع مربعی، 6ضلعی و گرد موجود هستند.
انواع سر پیچ‌ها
پیچ‌هایی با سر مخفی (تخت): به طور کامل در قطعه کار فرو می‌رود.
با سر نیمه گرد: کاربرد آن هنگامی است که نیازی به سطح صاف نیست.
پیچ و مهره‌ها بنابر کاربردهای مختلف با مواد زیر ساخته می شوند:
- آلومینیوم
- برنج
- آلیاژ مس
- پلاستیک
- فولاد
- استیل
- تیتانیوم
- فولاد ضد زنگ
انواع پیچ‌ها به همراه کاربرد آنها
پیچ چوب
یکی از انواع پیچ‌های نیمه رزوه پرکاربرد در اتصال اشیای چوبی می باشد که به رنگ‌های زرد یا نقره‌ای موجود است. پوشش این نوع پیچ‌ها از نوع زینک یا استیل استنلس است.
پیچ ماشین
پیچی با روکش زینک و پروسس زرد و یا نقره‌ای مایل به آبی با نوک تخت است که در طول ساقه رزوه کامل دارد. پیچ با روکش زینک بیشتر در صنایع الکترونیک کاربرد دارد.
پیچ نوک بر
پیچ نوک بر نیز یک نوع پیچ شبیه به پیچ ماشین است در سر آن ها یک بریدگی دارد.این نوع پیچ برای جایی که برای بستن پیچ به گشتاور بالا نیاز است کاربرد دارد.
پیچ فلز
که برای اتصال فلزات، ورق های فلزی و در برخی موارد پلاستیک و فایبرگلاس به کار می رود. پیچ فلزی برای اتصال فلز به چوب به دلیل داشتن رزوه های ریز با فاصله های کوتاه پیچ بسیار مناسبی می باشد. پیچ فلز با سرهای دوسو، چهارسو، واشردار در بازار موجود است.
پیچ نوک مته‌ای
در هنگام سوراخکاری راه خود را باز می‌کند. پیچ نوک مته ای از جنس استیل می باشد و در برخی برندها پوشش زینک دارد. سر این نوع پیچ شش گوش می باشد و گاها در مدل واشردار هم کاربرد دارند.
پیچ شش گوش
این پیچ از تمام پیچ‌ها پرکاربردتر است. برای باز و بسته کردن پیچ شش گوش از آچار یا آچار فرانسه استفاده می شود.این پیچ هم در شکل تمام رزوه و هم در شکل نیمه رزوه کاربرد دارد. در برخی مدل های این پیچ، پوشش خشکه، استیل و گالوانیزه به کار نمی رود.
پیچ‌های مغزی
برای محکم کردن سطوح کاربرد دارد. این پیچ‌ها در انواع آلنی، پیچ گوشتی خور و نوک تیز تولید می‌شود. پیچ سوکتی نوعی پیچ است که یک فرورفتگی در سر خود دارد و به همین دلیل برای بازو بسته شدن نیازمند آچار مخصوص به خود است.
پیچ لگ(lag)
ظاهر شبیه پیچ چوب دارد اما سر آن شش گوش یا چهارگوش و در انتها به شکل مخروطی رزوه شده است. از این پیچ در مواقعی که به بستن پیچ با گشتاور بالا نیاز است، استفاده می‌شود.
پیچ با سر مخروطی
انکر بولت (Anchor Bolt) یا رول بولت نوعى پیچ شامل یک استوانه و یک واشر و مهره است که در کارهای مربوط به بتن استفاده می‌شود.
پیچ یو بولت
پیچى است به شکل U و براى کاربردهای خاص استفاده می‌شود. به عنوان مثال سطوح گردى همانند لوله به سادگی با این پیچ قابل اتصال است.
پیچ بالابر یا پیچ آسانسوری
برای اتصال سطوح نرم و پلاستیکی مانند تسمه نقاله از پیچ آسانسوری استفاده می‌شود. پیچ بالابر یا آسانسوری دارای سری با قطر بزرگ و تخت و گردن باریک به شکل چهارگوش، در برخی مدل‌ها مثلثی، برای کاهش حرکت و ارتعاش است. سر این پیچ تخت است.
پیچ چشمى
دارای حلقه‌ای در انتها می باشد که امکان اتصال یک طناب یا نوار یا زنجیر را ایجاد می کند. این پیچ گاهی با مهره و یا در برخی انواع آن دارای یک نوک تیز خودکار است که به عنوان تکیه‌گاه استفاده می شود.
پیچ اجاقی
نوعی پیچ ماشینی است که یک سر گرد یا تخت دارد و به صورت کامل رزوه شده است. جنس این پیچ از فولاد درجه پایین است. پیچ اجاقی به همراه مهره مربعی یا شش ضلعی برای اتصال به قطعات ورق فلزی کاربرد دارد.
پیچ کنترل کشش
نوعی پیچ دارای سر گنبدی است. انتهای ساقه یک اسپلاین قرار دارد که با یک آچار فرانسه خاص قوی درگیر شده تا از چرخش پیچ در زمانی که مهره بسته شده است جلوگیری می‌کند. هنگامی که گشتاور به میزان مناسب برسد، اسپلاین بریده می‌شود. این پیچ در ساخت قاب‌های فولادی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پیچ شانه‌ای
یک قسمت میانى تقویت شده دارد. این پیچ که به پیچ انباری نیز معروف است، در مکان‌هایی که بارهاى برشى و خمشى بر پیچ وارد مى‌آید، مورد استفاده قرار می گیرد.
پیچ بتن
که با نام های پیچ بنایی و پیچ آبی نیز شناخته می شود، مخروطی است و برای اتصال اشیاء مختلف مانند چوب، فلز و… به بتن یا سایر مصالح ساختمانی به کار می‌رود. جنس این پیچ از فولاد ضد زنگ یا فولاد کربنی می‌باشد. پیچ بتن معمولا به رنگ آبی است و برای نصب بهتر است از دریل چکشی استفاده شود تا کمترین خطا هنگام نصب به وجود آید.
پیچ دیواری
که یک پیچ همه کاره و دارای سر مخروطی است، برای اتصال قطعات مختلف به دیوار کاربرد دارد.
پیچ آینه‌ای
این پیچ به دلیل کاربردی که در نصب آینه دارد به این نام معروف است. این نام به این دلیل روی این پیچ گذاشته شده که سر پیچ تخت است با یک رزوه که یک سری گرد آینه ای شکل روی آن قرار می گیرد. در واقع این پیچ همان پیچ چوب است با تفات در شکل سر.
پیچ لنگر
یک پیچ با ساق غیر مخروطی است که بخشی از آن در بتن و بخشی خارج از بتن قرار می گیرد. این پیچ به انکر بولت نیز معروف است.